De gemeente Schaarbeek gaat prat op een rijk artistiek erfgoed! De eerste stukken werden verzameld meteen na de bouw van het gemeentehuis eind 19e eeuw en ondertussen telt de collectie meer dan 1700 werken (schilderijen, beelden, tekeningen, litho's, gravures, foto's ...).
Een museum in het gemeentehuis
Verschillende Brusselse gemeentebesturen bezitten een kunstcollectie. Een deel van die kunstwerken bevindt zich in de gemeentehuizen, kabinetten en kantoren, maar een ander deel is ook te zien op plaatsen die voor het publiek toegankelijk zijn.
Sommige gemeentecollecties werden samengesteld dankzij schenkingen of legaten van verzamelaars (Charliermuseum, Museum van Elsene ...). Die van Schaarbeek ontstaat aan het eind van de 19e eeuw, dankzij de interesse van het gemeentebestuur voor kunst.
Zo komt het dat de gemeenteraad kort na de bouw van het gemeentehuis in 1892 besluit "een gemeentelijk museum op te richten op de tweede verdieping van het gemeentehuis en een begroting van 500 Belgische frank te voorzien voor de inrichting van de lokalen".
De gemeenteraad wil "schoonheid binnen het bereik van het volk brengen" en stelt daarom voor "werken aan te kopen van kunstenaars die in de gemeente wonen".
Schaarbeek, kunstenaarswijk
Er wordt een Commissie voor Schone Kunsten opgericht, bestaande uit bekende kunstenaars die door de gemeenteraad als lid worden benoemd: "voorzitter: Alexandre Markelbach, leden: Joseph Coosemans; Lievin Herremans; J. Jaquet; Léon Mignon (beeldhouwers); Jan Verhas, Isidore Verheyden en Alfred Verwée (schilders)."
Op dat moment kent Schaarbeek als voorstad van Brussel een sterke stedelijke en intellectuele bloei. Tal van kunstenaars vestigen zich in Schaarbeek, aangetrokken door de charme van de buurten, de betaalbare percelen, en door de bourgeoisieclientèle onder de Schaarbeekse bevolking die happig is op het verwerven van kunstwerken. Vandaar dat men spreekt van "de kunstenaarswijk" wanneer men het heeft over het culturele leven in Schaarbeek.
In die tijd bestaat de collectie uit werken die door de gemeente werden aangekocht op aangeven van de Commissie voor Schone Kunsten, naast giften van Schaarbekenaren (kunstenaars, verzamelaars, particulieren ...) die aan hun gemeente verknocht zijn en met dit gebaar hun band met hun woonplaats willen tonen. In 1893 stelt de beeldhouwer Edouard Fiers zijn bronzen beeld "Le lien d’amour" voor aan de Commissie. Deze sculptuur is momenteel te zien op de 1e verdieping van het gemeentehuis, tegenover de trouwzaal.
* De tentoonstelling "Réveil littéraire et artistique, Schaerbeek 1880-1930" in het Gemeentehuis van Schaarbeek, van 16.12.1998 tot 31.01.1999
De Cercle royal artistique de Schaerbeek
In 1919 richten enkele kunstenaars van de gemeente de Cercle royal artistique de Schaerbeek op. Deze vereniging organiseert tentoonstellingen en salons in de museumzaal van het gemeentehuis. De tentoongestelde werken worden voorgelegd aan de Commissie voor Schone Kunsten die vervolgens voorstellen tot aankoop indient bij de gemeente.
De collectie wordt zo aanzienlijk uitgebreid.
En vandaag?
Er werden enkele bijkomende schenkingen aangeboden.
Onlangs werd een charter opgesteld voor het beheer van de collectie en er werd een selectiecomité opgericht voor alle nieuwe aanwinsten.
Wilt u een werk voorstellen voor de collectie?
Contact: culture@schaerbeek.irisnet.be
Een overzicht van onze collectie vindt u op de nieuwe website met de inventaris van het roerend erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: https://collections.heritage.brussels/nl.